Wymagania j. polski klasa 6

 I. Słuchanie

• wykorzystuje wysłuchane wypowiedzi we własnej pracy
• tworzy własne utwory inspirowane wysłuchanym tekstem
• dostrzega i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanego tekstu
• potrafi sporządzić notatkę w wybranej przez siebie formie na podstawie wysłuchanego tekstu

II. Czytanie

• czyta tekst płynnie, stosując odpowiednie tempo i intonację W zależności od treści
• odczytuje tekst poetycki i prozatorski na poziomie przenośnym i symbolicznym
• wskazuje funkcję narratora w utworze
• podejmuje próby interpretacji utworu w oparciu o funkcję środków stylistycznych
• analizując konstrukcję i warstwę znaczeniową utworu bierze pod uwagę funkcję osoby mówiącej w tekście
• badając strukturę świata przedstawionego, dostrzega mechanizmy rozwoju fabuły, głównych wątków utworu prozatorskiego
• porównuje różne rodzaje powieści i opowiadania
• na podstawie analizy utworów literackich podejmuje próbę interpretacji znaczenia i miejsca człowieka w świecie
• odczytuje inne odpowiednio dobrane teksty kultury na poziomie krytyczno-twórczym
• analizuje treść oraz tworzywo adaptacji filmowej lub teatralnej dzieła literackiego
• wyjaśnia mechanizmy oddziaływania reklam
• bada zależność między tworzywem dzieła a realizacją tego samego tematu lub motywu w różnych dziedzinach sztuki

III. Mówienie

• Jako świadomy uczestnik sytuacji komunikacyjnej nawiązuje kontakt, podtrzymuje go oraz dobiera formę komunikatu w zależności od celu wypowiedzi i rodzaju odbiorcy
• różnicuje swoje wypowiedzi stylistycznie, dba o poprawność językową, korzysta z bogatego słownictwa
• aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z rzeczywistością oraz dotyczące lektury; wprowadza w temat rozmowy,przekonuje do swojego zdania, udowadniając racje w sposób rzeczowy i logiczny, posługuje się informacją, cytatem z danego źródła; nawiązuje do wypowiedzi interlokutorów, wyciąga wnioski, dokonuje podsumowania rozmowy, modyfikuje własne poglądy
• dba o poprawność wypowiedzi oraz o przestrzeganie przez dyskutantów zasad kulturalnej rozmowy
• świadomie stosuje różne rodzaje wypowiedzeń w zależności od przekazywanych treści
• ubarwia wypowiedzi dialogiem
• urozmaica wypowiedzi opisem przeżyć wewnętrznych, monologiem wewnętrznym postaci
• stosuje charakterystykę bezpośrednią bohatera, wykorzystując bogate słownictwo nazywające cechy; stosuje charakterystykę pośrednią uwzględniającą motywy działania postaci; dokonuje oceny moralnej bohatera w odwołaniu do uniwersalnych wartości etycznych

III. Pisanie

• pisze różnorodne wypowiedzi, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym
• stosuje bogate, różnorodne słownictwo dostosowane do rodza ju i celu wypowiedzi
• wprowadza do dialogu słowa narratora dystansującego się wobec wypowiedzi i działań bohaterów
• redaguje opowiadanie twórcze z elementami opisu sytuacji, list oficjalny, notatkę w formie ciągłej, schematu
• w tekstach informacyjnych i instrukcji stosuje słownictwo adekwatne do formy
• wyjaśnia treści przenośne i symboliczne oraz konteksty interpretacyjne w opisie dzieła plastycznego
• streszcza tekst, stosując odpowiednie dla formy wypowiedzi słownictwo
• w sposób pełny i przemyślany charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, przedstawia wszystkie możliwe motywy jej działania, ocenia postępowanie w odniesieniu do wartości etycznych
• przekształca plan ramowy w szczegółowy
• poprawia własne błędy językowe i stylistyczne

VI. Korzystanie ze źródeł informacji

• samodzielnie gromadzi informacje, korzystając z różnych źródeł

V. Nauka o języku

• stosuje wiedzę w zakresie fonetyki:
  • stosuje wiadomości dotyczące różnicy między zapisem a wymową głosek
• stosuje wiedzę w zakresie słownictwa i słowotwórstwa:
  • korzysta z bogatego zasobu słownictwa, stosując wyrazy bliskoznaczne
  • dba o poprawność stylistyczną tekstu
  • ilustruje wypowiedzi odpowiednio dobranymi związkami frazeologicznymi i przysłowiami
  • wyjaśnia znaczenie wyrazów na podstawie ich etymologii
  • wyjaśnia zmiany znaczenia wyrazów,
  • bada funkcje neologizmów i archaizmów w tekście
  • analizuje budowę słowotwórczą wyrazu
  • porządkuje rodziny wyrazów
• stosuje wiedzę w zakresie fleksji:
  • popawnieużywa w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych form odmiennych i nieodmiennych części mowy, analizuje ich funkcje w zdaniu,
  • dokonuje rozbioru gramatycznego wypowiedzenia pojedynczego
• stosuje wiedzę w zakresie składni:
  • dokonuje analizy logicznej wypowiedzenia pojedynczego
  • rysuje wykresy logiczne zdań pojedynczych z różnymi typami podmiotów i orzeczeń
  • rysuje schematy wypowiedzeń złożonych podrzędnie i współrzędnie
  • rozpoznaje i konstruuje zdania bezpodmiotowe
  • dba o poprawność interpunkcyjną wypowiedzeń pojedynczych i złożonych

rozszerzone ocena dobra

 I. Słuchanie

• nawiązuje do wypowiedzi innych we własnej pracy
• dokonuje w dowolnej formie przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu
• analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu

II. Czytanie

• czyta płynnie tekst, podkreślając modulacją nastrój i emocje bohaterów
• czyta różne teksty kultury na poziomie krytyczno
• twórczym
• określa rolę narratora w utworze
• rozumie funkcję użytych w tekście środków stylistycznych
• rozumie znaczenie postaci mówiącej w tekście
• posługuje się pojęciami: fabuła, akcja, wątek
• wyróżnia cechy różnych rodzajów powieści i opowiadania
• na podstawie analizy utworów literackich odkrywa podstawowe prawa dotyczące człowieka i otaczającego świata
• analizuje treści pozaliterackich tekstów kultury porównuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralną
• wypowiada opinie na temat reklam i dostrzega werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania na odbiorcę
• dostrzega zależność między realizacją tematu dzieła a jego tworzywem

III. Mówienie

• świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej buduje spójne i poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy oraz adresata
• uczestniczy w dyskusji na podany temat, przedstawia logiczne, rzeczowe argumenty poparte odpowiednimi przykładami
• stosuje perswazję językową nieprzekraczającą granic kulturalnej rozmowy tak, aby przekonać pozostałych jej uczestników do przyjęcia jego stanowiska
• stosuje różnego rodzaju wypowiedzenia
• stosuje w swoich wypowiedziach dialog
• stosuje w swoich wypowiedziach opis przeżyć wewnętrznych
• charakteryzuje bohatera literackiego, ocenia jego postawy i postępowanie, uwzględniając motywy działania
• wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski stosuje pauzę, dobiera odpowiednio barwę i ton głosu tak, aby zwrócić uwagę odbiorcy na warstwę znaczeniową utworu
• wzbogaca wypowiedzi o niewerbalne środki wyrazu, dobrane odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej
• zwraca uwagę na poprawność językową i stylistyczną swoich wypowiedzi

III. Pisanie

• konstruuje wypowiedzi zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej
• stosuje słownictwo odpowiednie do rodzaju i celu wypowiedzi wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera
• redaguje opowiadanie twórcze z elementami opisu przeżyć wewnętrznych bohatera, notatkę, sprawozdanie
• redaguje teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji
• opisując dzieło plastyczne, zauważa jego sens przenośny
• redaguje streszczenie tekstu,szczegółowo relacjonuje przedstawione wydarzenia
• charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, nazywa cechy jej charakteru, osobowości i usposobienia, zauważa motywy działania
• redaguje plan szczegółowy
• dba o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną redagowanego tekstu

VI. Korzystanie ze źródeł informacji

• potrafi dokonać wyboru źródła informacji

V. Nauka o języku

• stosuje wiedzę w zakresie fonetyki:
  • dostrzega różnicę między zapisem a wymową głosek, oznacza miękkość głoski przez znak zmiękczenia oraz i
• stosuje wiedzę w zakresie słownictwa i słowotwórstwa:
  • dobiera odpowiednio słownictwo blisko-znaczne w wypowiedzi w celu uniknięcia powtórzeń
  • stosuje w wypowiedziach pisemnych lub ustnych wyrazy przeciwstawne, związki frazeologiczne i przysłowia, a także powiedzenia związane z regionem
  • rozumie funkcję neologizmów i archaizmów w tekście, wyjaśnia ich sens
  • bada budowę słowotwórczą wyrazu
  • tworzy rodzinę wyrazów
  • tworzy definicję słowotwórczą wyrazu
• stosuje wiedzę w zakresie fleksji:
  • rozpoznaje w wypowiedzeniu odmienne i nieodmienne części mowy. Nazywa je i określa formę gramatyczną, rozumie ich funkcję w zdaniu
  • poprawnie stosuje części mowy w wypowiedzi, w szczególności formy czasowników zakończonych na – no, – to. Nieregularnie odmieniających się rzeczowników, formy proklityczne i enklityczne zaimków, liczebniki w związku z rzeczownikiem
• stosuje wiedzę w zakresie składni:
  • rozpoznaje części zdania pojedynczego,
  • nazywa typy orzeczenia – imienne, czasownikowe oraz podmiotu – gramatyczny, logiczny, domyślny, zbiorowy
  • rysuje wykres logiczny zdania pojedynczego,
  • rozróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie
  • stosuje zasady interpunkcji wypowiedzenia pojedynczego i złożonego

• słucha uważnie wszystkich wypowiedzi nauczyciela i uczniów
• dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu (np. na taką formę, jak: słuchowisko, scenka dramatyczna)

II. Czytanie

• czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa
• czyta ze zrozumie- niem teksty literackie na poziomie semantycznym i samodzielnie rozwiązuje niektóre zadania świadczące o rozumieniu tekstu na poziomie krytycznym
• analizuje narrację pierwszo – i trzecioosobową analizuje zależność
• między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią
• próbuje wyjaśnić rolę postaci mówiącej w tekście
• wyjaśnia pojęcia: fabuła, akcja, wątek
• wyróżnia rodzaje powieści
• wnioskuje na temat otaczającej rzeczywistości oraz miejsca człowieka na świecie na podstawie wybranych tekstów literackich
• odczytuje plakat
• dostrzega zależności między dziełem literackim a jego adaptacją
• dostrzega mechanizmy oddziaływania reklamy na jej odbiorcę

III. Mówienie

• uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej
• buduje spójne i logiczne wypowiedzi, posługując się poprawnym słownictwem
• przedstawia swoje stanowisko w dyskusji, dobierając rzeczowe argumenty
• stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji
• opowiada, stosując różnego rodzaju wypowiedzenia
• wzbogaca opowiadanie dialogiem
• stosuje opis własnych przeżyć, mówi o przeżyciach bohatera literackiego
• charakteryzuje bohatera literackiego, formułuje ocenę jego postępowania
• wygłasza teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad poprawnej artykulacji oraz intonacji i zwracając uwagę na warstwę znaczeniową tekstu
• świadomie korzysta z niewerbalnych środków komunikacji, takich jak gest, mimika twarzy, intonacja, pauza, dostosowując je do rodzaju komunikatu, jego odbiorców, celu wypowiedzi
• stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej tak, aby jego wypowiedzi były zrozumiałe dla odbiorcy

III. Pisanie

• redaguje formy wypowiedzi literackiej
• stara się zachować poprawność językową i stylistyczną dłuższych wypowiedzi zbudowanych za pomocą różnych typów wypowiedzeń
• redaguje podanie, życiorys, samodzielną prostą notatkę
• za pomocą odpowiedniego słownictwa wkomponowuje opis przedmiotu, miejsca, cech bohatera w opowiadanie twórcze lub odtwórcze
• konstruuje teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji
• podejmuje próby spójnego opisu dzieła plastycznego
• niezależnie od budowy utworu streszcza tekst w porządku chronologicznym, relacjonuje przedstawione wydarzenia
• podejmuje próbę opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, uwzględniając jej cechy charakteru i osobowości
• redaguje plan wypowiedzi
• stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi

VI. Korzystanie ze źródeł informacji

• korzysta ze słowników i encyklopedii

V. Nauka o języku

• stosuje wiedzę w zakresie fonetyki:
  • dzieli wyraz na litery i głoski
  • dostrzega różnicę między zapisem a wymową głosek,
  • dzieli wyraz na sylaby i potrafi przenieść wyraz do następnej linijki zgodnie z obowiązującymi zasadami
• stosuje wiedzę w zakresie słownictwa i słowotwórstwa:
  • posługuje się słownictwem bliskoznacznym, wyrazami przeciwstawnymi,
  • posługuje się wybranymi związkami frazeologicznymi pochodzenia biblijnego i mitologicznego, przysłowiami; rozumie znaczenie wyrazów
  • wyjaśnia sens niektórych neologizmów i archaizmów
  • zna pojęcie: wyraz podstawowy i pochodny
  • wyróżnia podstawę słowotwórczą i formant, rdzeń
• stosuje wiedzę w zakresie fleksji:
  • rozpoznaje w wypowiedzeniu odmienne i nieodmienne części mowy
  • rozpoznaje formę odmiennych części mowy
• stosuje wiedzę w zakresie składni:
  • rozpoznaje części zdania
  • wyróżnia w zdaniu orzeczenie imienne i czasownikowe
  • zna rodzaje podmiotu
  • odróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie, spójnikowo i bezspójnikowo

konieczne ocena dopuszczająca

• słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i uczniów
• dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu (np. wykonuje ilustrację do tekstu)

II. Czytanie

• czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne
• czyta odpowiednio dobrane teksty literackie i rozumie ich treść
• rozróżnia narrację pierwszo – i trzecioosobową
• rozumie zależności między użytymi w tekście środkami stylistycznymi a jego treścią
• wyróżnia postać mówiącą w różnych rodzajach i gatunkach literackich
• rozróżnia pojęcia: fabuła, akcja, wątek
• wie, czym różni się opowiadanie od powieści
• dostrzega podobieństwa i różnice między światem przedstawionym w literaturze a rzeczywistością
• odczytuje teksty kultury: komiks, obraz, rzeźbę
• zauważa podobieństwa i różnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową czy teatralną
• zauważa w tekście reklamy słownictwo wyrażające perswazję

III. Mówienie

• buduje wypowiedzi na temat
• formułuje pytania i odpowiedzi odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej
• przedstawia swoje zdanie w dyskusji
• zna zasady kulturalnej rozmowy
• stosuje w opowiadaniu wypowiedzenia proste i rozwinięte, pojedyncze i złożone
• wprowadza dialog w mowę opowieściową
• mówi o swoich przeżyciach w danej sytuacji, nazywa przeżycia bohatera literackiego
• nazywa cechy bohatera, wyciąga proste wnioski dotyczące jego postępowania
• wygłasza z pamięci teksty poetyckie lub prozatorskie
• jako nadawca odbiorca komunikatu korzysta z niewerbalnych środków wyrazu
• stara się stosować do podstawowych zasad poprawności językowej

III. Pisanie

• zna podstawowe zasady redagowania form wypowiedzi
• buduje dłuższe wypowiedzi za pomocą różnych wypowiedzeń pojedynczych i złożonych
• wplata dialog w tekst narracyjny
• redaguje opowiadanie odtwórcze i twórcze
• wypełniadruki urzędowe i pocztowe
• opisuje wskazane elementy dzieła plastycznego
• streszcza tekst w porządku chronologicznym
• nazywa cechy charakteru i osobowości postaci literackiej
• komponuje ogólny plan wypowiedzi
• przestrzega podstawowych zasad poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej oraz estetyki redagowanej wypowiedzi

VI. Korzystanie ze źródeł informacji

• z pomocą nauczyciela korzysta ze słowników i encyklopedii

V. Nauka o języku

• stosuje wiedzę w zakresie fonetyki:
  • zna pojęcie głoski i litery,
  • dostrzega różnicę między zapisem a wymową głosek,
  • dzieli wyraz na sylaby
• stosuje wiedzę w zakresie słownictwa i słowotwórstwa:
  • dopasowuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
  • potrafi zastosować wybrane związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego, mitologicznego, przysłowia; rozumie znaczenie wyrazów
  • z pomocą nauczyciela wyróżnia części w budowie słowotwórczej wyrazu
• stosuje wiedzę w zakresie fleksji:
  • z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych części mowy
  • wskazuje nieodmienne części mowy
• stosuje wiedzę w zakresie składni:
  • z pomocą nauczyciela rozpoznaje części zdania, zna ich funkcję składniową
  • odróżnia zdanie złożone współrzędnie od zdania złożonego podrzędnie